Open-sourcesoftware is software waarvan de broncode vrij beschikbaar is voor iedereen (meestal via GitHub). Iedereen kan en mag deze software kopiëren, aanpassen, aanvullen en verspreiden zonder kosten aan auteursrechten en/of toeslagen. Het is software waar iedereen mee mag werken, zonder het te hoeven aanschaffen. Het verder verbeteren en aanpassen van de software is niet verplicht, je kunt het ook gewoon gebruiken zonder dat je mee-ontwikkelt aan de software. Ook als je organisatie (of de ICT afdeling) geen verstand heeft van open-source, kun je het gewoon gaan gebruiken, net als participatie-software die je aanschaft bij een commercieel bedrijf.
Hoewel onze software vrij verkrijgbaar is, heb je wel kennis nodig om het goed werkend te krijgen. Wij adviseren dan ook om een internetbureau en/of hostingpartner in te schakelen om de software te implementeren. Wil je meer weten over open-source, neem dan contact met ons op via contact@openstad.org

Het OpenStad platform is tot nu toe van en door gemeenten, maar het is zeker ook beschikbaar voor provincies en waterschappen die meer invloed en zeggenschap aan inwoners willen geven. De Provincie Zuid-Holland is bijvoorbeeld de eerste provincie die OpenStad gaat gebruiken. Ook inwoners kunnen de software gebruiken als ze dat willen.

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) schrijft voor dat je maatregelen moet treffen om persoonsgegevens die je als gemeente beheert te beschermen tegen lekken en misbruik. Daarom is door een externe partij een pen- en hacktest uitgevoerd op de recente release van de OpenStad software om eventuele kwetsbaarheden qua security en privacy te detecteren en op te lossen. Tegelijkertijd heb je als gemeente zelf een verantwoordelijkheid om de persoonsgegevens (namen, postcodes, e-mailadressen, telefoonnummers) die je verzamelt via je participatiewebsites zorgvuldig te verwerken en te beschermen. Stel als organisatie duidelijke richtlijnen op over bewaartermijnen en wanneer en hoe persoonsgegevens worden verwijderd. En stel voor elke website een privacyverklaring op waarin je aan gebruikers uitlegt welke persoonsgegevens je verzamelt, waarom en hoe je ermee omgaat. Op advies van de Informatiebeveiligingsdienst van de VNG (IBD) werken we binnenkort aan een opt-in, waarin bezoekers van de website nog extra toestemming geven voor het verzamelen van de informatie die zij achterlaten op de site.

Houd rekening met tijd om de OpenStad software te installeren en in gebruik te nemen en voor de voorbereiding van je eerste project. In theorie kun je vandaag al van start door OpenStad te downloaden en te installeren. Waarschijnlijk wil je (externe) hulp en expertise inschakelen voor hosting en implementatie. Denk dan aan 1 - 2 maanden voorbereidingstijd voor contractering, installatie van de software, implementatie van de gemeentelijke huisstijl en verdere maatwerk wensen. Daarnaast ben je natuurlijk druk bezig met de voorbereidingen voor je eerste online participatieproject. Denk aan het maken van een procesontwerp, het ontwerp van de website, het schrijven van content, intern collega’s informeren en afspraken maken en het voorbereiden van de communicatiecampagne. Denk hierbij ook aan ongeveer 1 - 2 maanden voorbereidingstijd, afhankelijk van de grootte en complexiteit van het participatieproject.

De code van OpenStad is openbaar. Je kunt daarom niet zozeer spreken over eigenaarschap maar eerder over wie de onderhoudsverantwoordelijke is. De OpenStad software staat momenteel onder beheer van de gemeente Amsterdam. De komende tijd verkennen de VNG, gemeente Amsterdam en de deelnemende gemeenten, ondersteund door de Foundation for Public Code, hoe we het beheer van de code in de toekomst het beste vorm kunnen geven.